DIDAM – Het is vandaag precies 75 jaar geleden dat Didam, Loil en Nieuw-Dijk werden bevrijd. In de vroege ochtend van 3 april 1945 namen Canadese militairen het dorp over. Daarvoor leverden ze echter nog wel een felle strijd met de laatst overgebleven Duitse soldaten.  

Met name langs de spoorlijn in Loil en Nieuw-Dijk werd in de uren voor de bevrijding nog flink gevochten. De Canadezen hadden op 2 april Wehl bevrijd en vielen van daaruit Didam binnen. De spoorlijn was de laatste maanden van de oorlog al frontlijn en werd regelmatig door de geallieerden gebombardeerd. Daarbij vielen meerdere burgerslachtoffers, zoals bij de families Van den Berg en Hubers aan de huidige Toppegaaiweg in Nieuw-Dijk. Bij dat bombardement kwamen drie personen om het leven.

Tijdens de bevrijding van Didam vielen naast militaire- ook diverse burgerslachtoffers. Bovendien werden diverse boerderijen, schuren en huizen in brand geschoten. Henk Sanders, toen 12 jaar en wonend aan de Oldegoorweg, herinnert het zich nog goed.

“Wij zagen op tweede paasdag (2 april) twee Canadezen lopen met stenguns in de aanslag. Waarschijnlijk zaten ze bij een elitegroep, ze waren in ieder geval goed getraind, want als atleten en gebukt lopend achter heggen sprongen ze over omheiningen, richting de mitrailleurgroep van de Duitsers die bij buurman Bodde voor de schuur lag ingegraven. Zo te zien waren ze voor de duivel nog niet bang. Kort hierna werd de boerderij van Bodde in brand geschoten en werd Berend Bodde na een reddingspoging van het vee en op weg naar buurman Piet Nas, dodelijk getroffen door een kogel die was afgevuurd door de Canadezen die bij Lanters lagen. Ze konden van Lanters uit niet zien dat dat geen Duitser was.”

In de vroege morgen van 3 april 1945 nam het bataljon van de First Canadian Scottish de laatste etappe van de omstreeks zes kilometer van Wehl naar Didam voor haar rekening. De Didammers kwamen uit hun schuilplaatsen en kelders en de Canadezen werden hartelijk begroet en verwelkomd. Er werd gedanst en gezongen. De Canadezen deelden koeken, chocolade en sigaretten uit en zij werden getrakteerd op eieren. 

Na de overname van het centrum van Didam trokken de Canadezen via Loil naar Zevenaar. Ook Zevenaar werd op 3 april 1945 bevrijd.

Didammers vieren de bevrijding. Foto archief Oudheidkundige Vereniging Didam

Bron: Oudheidkundige Vereniging Didam