BRAAMT – De klok uit de Braamtse kerk krijgt een nieuwe bestemming. Na zo’n zeventig jaar te hebben geluid boven de sacristie in de kerk van Onze Lieve Vrouw van Altijddurende Bijstand keert de klok terug naar Zeddam. Hier wordt hij geplaatst bij het oorlogsmonument op de Paasberg.

Woensdag 16 oktober luidde de klok voor het laatst in Braamt. Drie dagen later werd hij uit de kerktoren getakeld en naar Zeddam getransporteerd voor restauratie. “Nu zit er een gat in het torentje boven de pastorie”, zegt Peters Schrauwen, die als lid van het comité 4 mei Zeddam-Braamt betrokken is bij het herbestemmen van de Braamtse klok.

De klok deed al een jaar of vijftien geen dienst meer. Toen schonk pastoor Rinke de Vreeze twee nieuwe klokken aan het dorp, die voor de kerk werden geplaatst. “De klok boven de sacristie was beschadigd bij een storm”, vertelt Schrauwen. “Het wiel waaraan werd getrokken om hem te luiden, was bijna vergaan. Daardoor werd het te gevaarlijk om hem te blijven gebruiken.”

De laatste jaren luidde hij daarom alleen nog om de tuinmannen te melden dat er koffie was. Bij kerkdiensten en elk half uur klonken de klokken van pastoor De Vreeze. Zo blijft het waarschijnlijk ook nu de kerk geen functie meer heeft en het gebouw is overgedragen aan de Stichting Dorpshuis De Braempt. Schrauwen: “Omdat het gebouw nu van het dorp is, kunnen we ook een nieuwe functie geven aan de kerkklok. Na een opknapbeurt hopen we hem weer te laten luiden tijdens herdenkingen bij het oorlogsmonument op de Paasberg.”

Duitsers
Daarmee keert de klok na zeventig jaar weer terug naar Zeddam. Hier hing hij zes jaar in de klokkenstoel boven de sacristie van de St. Oswalduskerk. “De klok komt oorspronkelijk uit Grave, waar hij in een klooster hing waar blinden werden opgevangen”, weet Schrauwen. “De Duitsers roofden in 1943 de kerkklokken uit de St. Oswalduskerk, maar waren wel zo ‘netjes’ om de Zeddammers een ruilklok te geven. Ze moesten namelijk hun kerkdiensten kunnen blijven houden. Dat werd dus deze klok. Hoe oud de klok is, hebben we niet kunnen achterhalen.”

De klok kwam vervolgens via bouwpastoor Te Riele in Braamt terecht. Hij was kapelaan in Zeddam en werd net na de oorlog aangesteld als bouwpastoor in Braamt. “Braamt wilde een eigen kerk, die de bevolking zelf bouwde. Toen die klaar was en ingezegend, zeiden ze in Zeddam tegen Te Riele ‘neem onze klok maar mee naar Braamt’. Zeddam kreeg vervolgens twee nieuwe klokken.”

Commissie
De toekomst van de klok ligt echter toch weer in Zeddam. Op dit moment staat hij voor onderhoud en een schoonmaakbeurt bij Nico Tomberg in de garage, maar op korte termijn moet hij een plaats krijgen bij het oorlogsmonument. Om dit te bewerkstelligen, is er een commissie opgericht waarin, naast Schrauwen, ook Nico Tomberg, Gerhard Pas namens de Heemkundekring Bergh, en Pascal Kamperman en Theo Berendsen van het St. Oswaldusgilde zitting hebben.

Schrauwen: “Samen met architect Arnoo Holleman en de Anton Tijdinkschool maken we nu een plan om van het oorlogsmonument en de klok samen iets moois te maken.” Zo moet de klok in een klokkenstoel worden gehangen, zodat hij kan worden bediend. “Of dat met een touw kan of elektronisch moet, wordt de komende maanden onderzocht. We willen hem zo neerzetten dat hij goed bruikbaar en hufterproof is, waardoor hij nog zeker honderd jaar meekan.”

Herdenking
De commissie wil de klok op zaterdag 2 mei voor het eerst laten luiden bij het monument. Tijdens de dodenherdenking en de viering van 75 jaar bevrijding moet de klok dan ook geïntegreerd zijn in het oorlogsmonument. “Hierbij willen we ook ouderen uit Braamt en Zeddam uitnodigen en kinderen vragen tekeningen te maken over de oorlog, die we in het gildehuis tentoonstellen.”

De klok blijft wel eigendom van het dorp Braamt. Hij wordt alleen gebruikt voor bijzondere activiteiten rondom de herdenkingen bij het oorlogsmonument. “Zo is dat door de commissie en het St. Oswaldusgilde in een document vastgelegd. Mocht hij hier om welke reden dan ook niet meer voor worden gebruikt, dan keert de klok weer terug naar Braamt.”